มหา'ลัย เหมืองแร่ และ ปรากฏการณ์เอาใจช่วยผู้กำกับฯ

ภาพยนตร์เรื่อง มหา'ลัย เหมืองแร่ ลาโรงไปแล้ว พร้อมกับความล้มเหลวเรื่องรายได้ เมื่อพิจารณาจากเงินทุนที่ลงไป และแน่นอน - ความคาดหวังของทีมงานสร้าง

ผมได้ดู มหา'ลัย เหมืองแร่ ตั้งแต่วันแรกๆที่เข้าฉาย
ก็ยอมรับว่าหนังมีความสนุกสนานเฮฮาตามสไตล์ของผู้กำกับฯ คุณจิระ มะลิกุล ขณะเดียวกันก็มีข้อบกพร่องที่รู้สึกได้มากมายหลายจุดเลยทีเดียว
ปรากฏการณ์ที่เห็นได้ชัดเจนพึงตั้งข้อสังเกต คือ นักวิจารณ์ภาพยนตร์ตามหนังสือพิมพ์ นิตยสารส่วนใหญ่ เทใจ เต็มใจเขียนเชียร์ให้เราๆท่านๆรีบไปดู ไปให้กำลังใจภาพยนตร์เรื่องนี้กันอย่างพร้อมเพรียง

จำได้ว่าผมเองก็ได้เข้าไปทำหน้าที่ "อัศวพักตร์" ช่วยโพสต์ข้อความเชียร์หนังเรื่องนี้กับเขาด้วยในบางเว็บไซท์ที่แวะเวียนไปบ่อยๆ เพราะอดนึกเป็นห่วงคุณจิระฯ และทีมงานสร้างหนังเรื่องนี้ขึ้นมาไม่ได้จริงๆ
..นี่อาจจะเป็นอคติอย่างหนึ่ง

โดยภาพรวมแล้ว ทุกสิ่งทุกอย่างที่ประกอบกันขึ้นเป็นภาพยนตร์เรื่องนี้ สามารถถ่ายทอด ความตั้งใจ และเจตนาที่ดี ของทีมงานทุกท่านให้คนดูอย่างเราๆท่านๆ สามารถรับรู้ได้อย่างชัดเจน
แล้วจะไม่ให้ร่วมด้วยช่วยกันโปรโมทได้อย่างไรละครับ

ผมชื่นชมกับโลเคชั่นที่ทีมงานสร้างบรรจงเลือกเป็นสถานที่ถ่ายทำ ฉากที่ถูกสร้างขึ้นทุกฉาก ไม่ว่าจะเป็น ออฟฟิศ ร้านกาแฟ หรือบ้านพักคุณอาจินต์ โดยเฉพาะฉากเรือขุด(ที่ได้ข่าวมาว่า .. ไม่สามารถขับเคลื่อนไปตามลำนํ้าได้)

ในฐานะคนใต้ ผมสนุกกับบรรยากาศบางอย่างแบบชาวใต้ที่ปรากฏอยู่ในหนังพอสมควร โดยเฉพาะบรรยากาศแบบ ฝนตกจนภูเขาละลาย ใบไม้โงหัวไม่ขึ้น ...ที่ยากนักที่จะสามารถอธิบายให้คนภาคอื่นๆได้เข้าใจ ว่าฝนใต้มันอ้อยอิ่งแบบหนักหนาสาหัสอย่างไร

ในส่วนของนักแสดง ผมสนุกกับสำเนียงพูดแบบพังงา ที่แม้ว่าจะเจือสำเนียงคนภูเก็ต กระบี่ ระนอง สงขลา พัทลุง นครศรีธรรมราช มาบ้าง แต่มันก็ไปกันได้ด้วยดี ..ไม่ทราบว่าจะอธิบายที่ขำๆเป็นภาษาเขียนให้เพื่อนภาคอื่นๆได้เข้าใจได้อย่างไร
โดยเฉพาะคนที่เล่นเป็นโกต๋องน่ะครับ สำเนียงพูด สีหน้าท่าทาง อารมณ์ที่แกบรรเลงเวลาพูดนี่เยี่ยมมาก ฮามาก แม้ว่าจะดูท่าทางพี่แกคงมีเกร็งๆกับบล็อกกิ้ง กับคิวไดอาล็อกอยู่บ้าง แต่รวมๆแล้วสนุกครับ สนุกมาก

ตัวละครคนอื่นๆ อาทิ นายฝรั่ง หรือ พี่จอนกับเหล่าลูกน้องก็เล่นหนังเรื่องแรกได้ดี จะมีขัดเขินไม่ราบเรียบอยู่บ้างก็คงเป็นเรื่องของจังหวะ ท่าทาง ความไม่ชินกับมุมกล้อง การแสดงและบล้อกกิ้งในบางช่วง
แม้บางท่านจะขัดเขิน ก็เขินแบบทำให้คนดูรู้สึกว่าน่ารัก (โดยเฉพาะคุณลุงที่เล่นเป็นเจ้าของที่ดินใจร้ายยย...คนนั้นน่ะ)
เพราะที่เหนือกว่างานการแสดงแบบเขินๆ สิ่งที่เราคนจะสามารถดูสัมผัสได้ไม่ยาก คือความตั้งใจจริง และจริงใจ ที่จะแสดง
ภาษาในวงเหล้าก็ต้องเรียกว่า สนุก(เว้ย) กินเหล้าด้วยกันแล้วอร่อย
ถ้าเป็นแวดวงโฆษณา เอเจนซี่ ก็คงประมาณ ...ฉากเหล่านี้ - ซื้อ !

ผมไม่แปลกใจเท่าไหร่หรอกครับที่ภาพยนตร์เรื่องนี้จะไม่ทำเงิน เพราะมันคงเป็นอย่างที่คุณอาจินต์ ปัญจพรรค์ เจ้าของบทประพันธ์เรื่องสั้นชุดเหมืองแร่ ที่ได้เขียนไว้ในคำนำหนังสือของท่านว่า เรื่องชุดเหมืองแร่ของข้าพเจ้า ไม่มีแอ็คชั่นสำหรับแสดง แต่มันเป็นเรื่องอีโมชั่นสำหรับอ่าน

ในชีวิตการงาน ผมเคยขับรถผ่านอำเภอตะกั่วทุ่งมาหลายต่อหลายครั้ง เข้าใจบรรยากาศของฝนตกหนักๆของภาคใต้ แต่ก็ยังจินตนาการถึงภาพขุมเหมืองดีบุกอย่างในครั้งกระโน้นไม่ได้ เหมืองดีบุกเก่าแก่ในภูเก็ต ก็มีสภาพไม่ต่างจากเนินดิน พงหญ้ารก ขุมเหมืองร้าง ที่ถ้าไม่มีใครบอกมาก่อนว่าที่ตรงนี้เคยเป็นเหมืองแร่มาก่อน ก็คงไม่มีใครรู้จัก

คงต้องขอบคุณพี่เก้ง จิระ มะลิกุล ที่ มหา'ลัย เหมืองแร่ ได้ช่วยสร้างรอยยิ้ม เสียงหัวเราะ และที่สำคัญ ช่วยเติมเต็มจินตนาการ บรรยากาศต่างๆ ทั้งหลายทั้งปวง ระหว่างการอ่านหนังสือเรื่องสั้นชุดเหมืองแร่ ให้ชัดเจน และงดงาม อย่างที่ควรจะเป็น

เรื่องที่ควรยินดี คือ การที่ มหา'ลัย เหมืองแร่ ได้รับการคัดเลือกเป็นตัวแทนภาพยนตร์ไทย ในการชิงรางวัลออสการ์สาขาภาพยนตร์ต่างประเทศยอดเยี่ยม เราคงไม่ต้องมุ่งหวังไปไกลถึงขนาดจะคว้ารางวัล แต่แน่ใจว่าคุณเก้ง จิระ มะลิกุล คงภูมิใจที่อย่างน้อย มันก็ได้แสดงถึงฉันทามติ และการคารวะต่อผู้สร้างงาน

ขอทิ้งท้ายไว้ด้วยข้อความบนผนังสังกะสี ที่ปรากฏในหนังตัวอย่าง ที่ทำให้ขอบตารื้นๆได้ในวันที่ได้ดูเป็นครั้งแรก ...ที่บู้ทมติชนฯ ในงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ เมษายน 2548

อดีต คือ ความฝัน
ปัจจุบัน ต้องอด
อนาคต ต้อง ทน